CEVAP
İki bilgiyi de Kur’andan aldınız. İkisini de bildiren Allahü teâlâdır. Hikmeti bildirilmese bile, biz anlamasak bile olduğu şeklinde inanmak lazım. Müslümanın yapması ihtiyaç duyulan de, Müslümana yakışan da budur.
Allahü teâlâ bir şeyi, sebeplerle de yaratır, araya hiçbir sebep koymadan da yaratır. İnsanı yaratırken ana babayı sebep kılmıştır. Hazret-i Âdemi yaratırken ana babayı sebep kılmamış toprağı sebep olarak yaratmıştır. Hazret-i İsa’yı yaratırken yalnız annesini sebep kılmıştır. Hazret-i Havva’yı yaratırken, ana babayı, toprağı sebep kılmamış, yalnız Hazret-i Âdem’in varlığını sebep kılmıştır.
Allahü teâlâ dilediği süre ol der, anında yaratır, dilerse sebeplerle belirli bir vakitte yaratır. Örneğin evladı Allahü teâlâ yaratır. Çocuğun dünyaya gelmesi 9 ay kadar bir süre alır. Niye aniden yaratmıyor denir mi?
Peygamberlerine kayra etmiş olduğu mucizeler de aniden olur. Musa aleyhisselama denizin anında yarılıp, ortadan yol alıp gitmesi, Peygamber efendimizin işaretiyle Ay’ın ikiye ayrılması şeklinde.
Allahü teâlâ dilediği şeklinde yaratır, istediği süre ve istediği şekilde yaratır. Layüseldir, kısaca kimse ona hesap soramaz. Her şeyin hikmetini de bildirmemiştir, öylece inanmak lazımdır.
Tanrı’ın yaratması
Sual: Madem her şeyi Tanrı yaratıyorsa, ne diye evlenmeden çocuk vermiyor, niye rızık için çalışmak zorunda kalıyoruz, niye sakat çocuk yaratıyor?
CEVAP
Allahü teâlânın yaratması iki türlüdür:
Birincisi, “OL” der derhal o şey oluverir.
İkincisi ise, sebeplerle yaratır.
Bu ikisinin arasındaki farkı bilmek gerekir. Her ikisini de Allahü teâlâ yarattığı halde bunlar değişik şeylerdir. Çocuk olması için ana ve babayı sebep kıldı; fakat Hazret-i İsa’yı babasız, Hazret-i Âdem’i ise hem anasız, hem de babasız yarattı. Mucize ve kerametlerde sebepler ortadan kaldırılabilir. Allahü teâlâ, oldukca şeyi sebeplerle yaratmaktadır. Örneğin rızkı Tanrı verir, fakat emek harcamayı sebep kıldı. Emek harcamadan rızık bekleyen açlıktan ölebilir. Hastalıklara şifayı veren de Tanrı’tır. Sadece doktoru, ilacı sebep kıldı. Doktora gitmeyen, tedaviyi ilacı kabul etmeyen hastalıktan ölebilir. Alkol ve zararı olan ilaçlar almak, röntgen ışınlarının tesirinde kalmak yada yakın akraba ile evlenmek, iyi beslenememek şeklinde sebeplerle doğan çocuk kör de, sakat da olabilir. Sebeplerle yaratmak Allahü teâlânın âdetidir. Onun âdetini kimse bozamaz.
Yaratan âciz değildir
Sual: Tanrı insanı yada şu evladı özenerek yaratmış demek caiz midir?
CEVAP
Caiz değildir. Allahü teâlâyı âcizlikle suçlamak olur. Tanrı bir şeye “Ol!” dedi mi, derhal oluverir. O şeyi yaratmak için zahmet çekmez, yorulmaz, özenmez. Yaratıcı, yaratılanla karşılaştırma edilmez.
Özenerek yarattı demek, insanı yada güzel evladı yaratmak için oldukca çaba ediyor, hayvan yada çirkin çocuk için özenmiyor demek olur ki, bu şekilde sözleri söylemek, insanı imandan çıkarır. (Hadika)
Aşağıdaki ifadeleri söylemek de aynı şekilde caiz değildir:
1- Tanrı ovum hücrelerinin her birini itina ile yaratmıştır.
2- Hazret-i İsa şeklinde babasız doğmak mucize değildir. Babalı çocuk doğurmaya zorunlu olma vakası mucizedir.
3- Bir yumurta hücresinden insan meydana gelmesi için, ne olursa olsun Cenab-ı Hakkın özel bir müdahalesi gerekir.
Dinde nakli değil de, aklı esas alanların kullandığı bu şekilde ifadelerden sakınmak gerekir.