CEVAP
Yerine getirmek niyetiyle söz vermek sevaptır. Verilen sözde durmak müstehaptır. Sözünde durmamak tenzihen mekruh olur. Kendisine söz verilen kimse, (Sen bana söz verdiğin için bu benim hakkımdır) demeye hakkı yoktur. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir kimse, yapmak niyeti ile verdiği sözü tutamazsa günah olmaz.) [Tirmizi]
Yapmayacağı halde, yalan olarak söz vermek haramdır. Bu şekilde sözünde durmamak da günah olur. Yapmamak niyetiyle söz verdiği halde, sonradan, verdiği sözde durursa, yalancılık günahı affolmuş olur. Hadis-i şerifte, (Sözünde durmamak münafıklık alametidir) buyuruldu. (İbni Neccar)
Sözünde durmaya gücü yetmezse, münafıklık alameti olmaz.
Kendisine mal, söz yada sır emanet olunan kimsenin bunlara hıyanet etmesi, münafıklık olur. Sözünde durmaya çalışmalıdır. Âyet-i kerimede mealen buyuruldu ki:
(Tanrı, [sözleşmeleri bozmaktan] sakınanları sever.) [Tevbe 7]
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Vaat, söz vermek borçtur. Sözünde durmayana yazıklar olsun.) [Deylemi]
Sözünde durmak mühim bir haslettir. Bu hususta birçok atasözü vardır. Birkaçı şöyledir:
Hayvan yularından, insan sözünden tutulur.
Er olan sözünde durur.
Tanrı bir, söz bir.
Söz namustur.
Söz verme, verdinse dönme!
Söz ağızdan çıkar.
Sözünün eri ol!
Tükürdüğünü yalamak [verdiği sözden dönmek] yiğide yakışmaz.
Kur’an-ı kerimde, sözünde duranlar övülmekte, sözünün eri denilmektedir.
Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Dört şey münafıklık alametidir: Emanet olunana hıyanet etmek, yalan söylemek, vaadini bozmak, sözünde durmamak.) [İ. Neccar]
Sözünde durmak
Sual: Bir yere giderken, bir arkadaşa, (Bizim evin gereksinimleriyle ilgilenebilirsen iyi olur) diyoruz, o da kabul ediyor, fakat asla ilgilenmediği meydana çıkıyor. Söz verdiği hâlde bu şekilde yapması uygun mu?
CEVAP
Söz verince, bir mazeret olmadıkça, onu yerine getirmeli. Bir hadis-i şerif meali:
(Harbe giden adamların hanımları, muharebeye gitmeyen erkeklere, kendi anneleri benzer biçimde haramdır. Bir adam, mücahitlerden birinin ailesine bakmayı üstüne alır da, hıyanet ederse, kıyamette, o mücahit asker, bu kimseden hakkının tamamını alır.) [Müslim, Nesai]
Fakat yapmak isteyip de yapamamışsa, bir mazereti çıkmışsa, o vakit sakıncası olmaz.
Sözünde durmak
Sual: Bir talebeye, (Okulu bitirirsen, sana bir kitap armağan edeceğim) dedim. Bitirince vermem gerekir mi?
CEVAP
Söz vermek borçlu olmak değilse de, bir mazeret yoksa, sözünde durmak lazımdır. Bu sebeple mazeretsiz sözünde durmamak münafıklık alametidir.