Sual: Yerde bulduğumuz bir şey bizim olur mu?
CEVAP
Bulunan şeylerle, selin, ırmağın getirmiş olduğu ve sokağa atılan şeylerin hükmü farklıdır.
Bulunan şeyler, genel olarak kıymetli şeylerdir. Sahibi onu atmamış, yitirmiştir. Bulunup, sahibi bilinmeyen mala Lukata denir. Sahibine vereceğinden güvenilir olanın, korumak için alması sünnettir. Orada kalınca zarar gelecekse, helak olacaksa alması farz olur. Var ise, iki tanık yanında “Arayan olursa bana gönderin” der. Kalabalık bir yerde tanım ederek sahibini arar.
Sahibi çıkıncaya yada durmakla bozuluncaya kadar saklarken helak olursa ödemez. Sahibi çıkmayacağını yada bozulacağını anlarsa, artık aramaz. Gören zenginse, bir fakire sadaka olarak verir. Ya da yoksul olan ana-babasına, evladına yada hanımına bu malları sadaka olarak verir. Eğer bunlar, almış olduğu şeyleri kendine armağan ederse, kendi de kullanabilir. Sahibi sonradan çıkarsa, bu tarz şeyleri kendi öder yada alan fakire ödettirir.
Selin getirmiş olduğu meyve, ağaç ve dallar ise bundan farklıdır. Irmağın, selin getirmiş olduğu tahta parçalarını, ağaçları, dalları, meyveleri, varlıklı de olsa her insanın alması, toplaması caiz olur.
Sual: Bulunan bir parayı almak zengine haram oluyor da fakire niçin helal? Haram zengine de fakire de haram değil mi?
CEVAP
Dinimizin hükmü böyledir. Niçin bu şekilde yargı konulmuş denemez. Zekât fakirin hakkıdır. Varlıklı, zekâtını başka zengine verse kabul olmaz. Zenginin yada bir günlük yiyeceği olan fakirin dilenmesi haramdır. Zekât fakirin hakkı olduğu şeklinde, bulunan para da sahibi bilinmiyorsa fakirin hakkıdır. İçine haram karışmış helal parayı armağan olarak herhangi bir hiç kimseye vermek caizdir. Hepsi haram olan parayı asla kimsenin alması caiz değildir. Bir kimse, haram bir parayı fakire verse, yoksul de haram bulunduğunu bilmese, günahı fakire olmaz.
Fakirse giyebilir
Sual: Çalınan ayakkabı yerine kimi zaman eski ayakkabı bırakılıyor. Ayakkabısı çalınan kimse fakirse, orada bulmuş olduğu ayakkabıyı giyebilir mi?
CEVAP
Fukara ise giyebilir.
Atılan mal
Sual: Çöpe yada sokağa atılan, azca fazlaca kıymetli bir mal, bulunmuş mal hükmünde midir? Hepimiz kullanabilir mi?
CEVAP
Bunlar, bulunmuş mal hükmünde değildir. O, atılmış maldır. Atılan malı, varlıklı yoksul, hepimiz alıp kullanabilir. Bulunan malı ise, fakire vermek gerekir.
Selin getirmiş olduğu mallar
Sual: Selin getirmiş olduğu malları her insanın alması caiz midir? Kimilerinin hangi firmaya ilişik olduğu, üstlerinde yazılı oluyor. Şirket sahipleri gelip mallarını isteyince vermek gerekir mi?
CEVAP
Selin getirmiş olduğu tahta parçalarını, ağaçları, dalları, meyveleri, varlıklı de olsa her insanın alması caiz olur, fakat şirket sahiplerinin adları yazılı mallar, kaybedilmiş mal hükmündedir. Sahipleri erişince, kendilerine vermek gerekir. Eğer almayıp bırakırlarsa sokağa atılmış mal şeklinde olur, hepimiz alabilir.
Başak toplamak
Sual: Tarladan yada ağaçlardan mahsulü topladıktan sonrasında, alınmayıp tek tük geriye kalan başak yada meyveleri, başkasının toplaması günah olur mu?
CEVAP
Bırakılmış, alınmamış yada atılmış şeyleri almak günah olmaz.