Erkek şahıs zamiri

Sual: Tanrı’ın ve meleklerin adları, niçin yalnız erkeklere konuyor? Bir de, Tanrı ve melek için, erkeklik dişilik söz mevzusu değilken, müzekker [eril] olan hüve şahıs zamirinin kullanılmasının sebebi nedir?
CEVAP
Ilkin ikinci suali cevaplandıralım: Bu, Arap dilinin özelliğindendir. Türkçede bu şekilde adam ve hanım için ayrı şahıs zamirleri yoksa da, birçok dilde, değişik şahıs zamirlerinden başka, kelimeleri belirli hâle getiren adam ve hanıma mahsus tarif edatları vardır. Bunlara Fransızca article, Almanca artikel denir. Müzekker kelimeye Fransızcada masculin, müennes kelimeye de feminin denir. Masculin olan kelimeler için le, feminen olan kelimeler için la kullanılır. Kelimelerde, eşyalarda erkeklik dişilik olmaz, fakat dilin kuralı budur. Türkçeye geçmiş kelimelerden birkaç örnek verelim:

Le tracteur = traktör, le train = tren benzer biçimde kelimeler için erkeklere mahsus tarif edatı kullanılır.

La bicyclette = bisiklet, la radio = radyo benzer biçimde kelimeler için dişilere mahsus tarif edatı kullanılır.

Trene de, bisiklete de binilir. Biri dişi, biri adam kelimeyle bildirilir. Doğrusu bunların adam ve dişiyle asla alakası yoktur. Dilin kaidesi böyledir.

Almancada der ve die şu demek oluyor ki adam ile dişi, bir de adam ve dişi olmayan das artikeli vardır. Bu da bu dilin özelliğinden ileri gelir. Der Tisch [masa], die Tür [kapı], das Fenster [pencere] benzer biçimde.

Türkçede, o kelimesi, hem adam, hem hanım, hem de eşya için kullanılır, fakat Fransızca, adam için il, hanım için elle kullanılır. İngilizcede de, adam için he, hanım için she, bir de eşya için it kullanılır.

Arapçada da, adam için hüve, hanım için hiye kullanılır. Bu da bu dilin özelliğindendir. Allahü teâlâ ve melekler için de, adam için kullanılan hüve şahıs zamiri kullanılır. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Melekler, adam ve dişi değildir. Kur’an-ı kerimde meleklerin, erkeklere mahsus şahıs zamirleriyle bildirilmesi, üstünlük bakımındandır. Nitekim Allahü teâlâ, kendini de bunun için bu şekilde zamirle bildirmektedir. (1/266)

Meleklerin adı olan Cebrail, Mikail, İsrafil, Rıdvan erkeklere konuyor. Melek adı ise bayanlara konuyor. Hristiyanlar melekleri kız zannediyorlarsa da, adları ister erkeklere konsun, ister bayanlara konsun, melekler adam yada dişi değildir.

Allahü teâlânın adları, müennes [dişil] hâle getirilerek bayanlara konuyor. Örnek olarak erkeklere Latif, bayanlara Latife deniyor.

Tanrı kelimesi, özel isimdir. Hiçbir dilde karşılığı olmaz. Tanrı kelimesinde müzekkerlik ve müenneslik, şu demek oluyor ki erkeklik ve dişilik de yoktur. İlah kelimesinin ise her dilde karşılığı, bazı dillerde de müzekker [erkek] ve müennes [dişi] şekli vardır. Örnek olarak Arapça’da İlah-İlahe, Türkçe’de Tanrı-Tanrıça, İngilizce God-Goddess, Fransızca Dieu-Deesse, Almanca Gott-Göttin benzer biçimde. Bu kelimelerin hiçbiri Tanrı adı yerine kullanılmaz. Tanrı mânâsında, yalnız Tanrı kelimesini kullanmakta fayda vardır, şundan dolayı Allahü teâlâ, (Benim ismim Tanrı’tır. Bana, Tanrı diye yakarma ve yakarma edin) buyuruyor. Kendisi ne bildirmişse onu kullanmakta fayda vardır. İlah mânâsında, her millet kendi dilindeki kelimeyi kullanır, fakat Tanrı kelimesi her dilde aynıdır.