Kişiye göre haram helal değişir mi?

Sual: Bazı gıdaların, zarar verenlere, alerji yapanlara haram, zarar vermeyenlere mubah bulunduğunu bildiriyorsunuz. Asla kişiye göre haram helal değişir mi? Birine haram olan şey, birine helal olur mu?
CEVAP
İstisnalar çoktur. Birine helal olan şey ötekine haram olabilir. İşte vesikaları:
1- Zengine zekat farz iken, fakire farz değildir. Hac da, her insana farz değildir. Kurban kesmede de fukara varlıklı ayrımı vardır. Sadaka-i fıtır da böyledir. (Dürer)
Demek ki birine farz olan yakarma, bir başkasına farz olmuyor.

2- Ayakta namaz kılmak [kıyam] farzdır. Fakat hastalara farz değildir. (Cevhere)
Demek ki birine farz olan bir husus, bir başkasına farz olmayabiliyor.

3- Zaman girmeyince namaz farz olmaz. Kutuplara yakın yerlerde yatsı ve sabah namazı farz olmuyor. Kılınması iyi olur. (Tahtavi)
Demek ki her komut hepimiz için değildir.

4- Abdestin farzı dörttür. Ayakları olmayan için üçtür. (Halebi)
Demek ki abdestin farzı bile sağlama sakata göre değişiyor.

5- Dört rekatlı farzları, dört rekat olarak kılmak farzdır. Fakat seferi olanlara farz değildir. Hatta iki rekat kılması vacibdir. (İbni Abidin)

6- Hür hanım için, el yüz hariç, vücudunun tamamını kapatması farz, açması haram iken, cariye için öyleki değildir. Cariye, başını kollarını hatta dizden aşağısını da açabilir. (Hindiyye)

7- Kendi kardeşiyle evlenmek haram iken, başkaları ile evlenmek haram değildir. (Bahrür-raık)

8- Zenginlerin dilenmesi, hatta zekat alması haramdır. Fakat bunun istisnaları da vardır. Sözgelişi hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(İlim öğrenmekte olanın 40 senelik nafakası olsa da, bu şekilde varlıklı talebeye zekat vermek caizdir.) [Redd-ül muhtar] Demek ki varlıklı birine haram olan şey, başka bir zengine helal olabiliyor.

9- Leş ve şarap haramdır. Açlıktan ve susuzluktan ölecek olanlara haram değildir. (Bezzaziyye)

10- Bazı ilaçlar, sözgelişi penicilin, bazısına alerji yapar, ölümüne sebep olabilir. Kendisine alerji icra eden ilaçları kullanmak haram olur. Fakat bu ilaçlar başkalarına haram olmaz. (Berika)

İlaçlarda olduğu şeklinde, gıdalarda, sebzelerde ve otlarda da alerji yapanlar vardır. Organlarında zafiyet olanlara zarar verenler, sağlam olanlara zarar vermezler. Bazı kimselere balık eti, süt, yumurta, biber, patlıcan, çilek şeklinde gıdalar zarar verir. Bunlar, yalnız zarar verenlere haram yada mekruh olur. Zarar vermeyenlere ise mubahtır. Afyon ve öteki zehirli otların alınan fazlaca miktarları haramdır, fakat azca miktarlarını ilaç olarak kullanmak caizdir. (Hadika, Zevacir)

(Çaydaki tein ile, kahvedeki kafein aynı maddedir. Çayda %2,5, kahvede ise %1,3 oranında kafein bulunur. Kafein, zihni açar, kan dolaşımını artırır, vücuda ısı verir, yorgunluğu giderir, sindirimi kolaylaştırır. Fazlası sinir sistemi üstünde tesir yapar. Kalb hastalıklarında, sinirleri zayıf insanlarda ve çocuklarda azca miktar kahve bile kötü tesir yapabilir.) [Gıda Kimyası s. 658]

Tıp kitapları aynen İslam âlimleri şeklinde bildirmektedir. Kısaca bir şey sözgelişi kafein, tein, nikotin şeklinde şeyler bazılarına zarar veriyor, bazılarına vermiyor. Zarar verenlere normal olarak haramdır. Fakat zarar vermeyenlere haram demek dini değişiklik yapmak olur.

Tütün de zarar vermeyen kimselere mubahtır. (El-ukudüddürriyye)

Şeker de zararı olan mı?
Sual: Sigaranın zararlarını bildiren bilim adamları, şimdi de şekerin zararlarını saymakla bitiremiyorlar. British Medical Journal’da piyasaya çıkan bilimsel bir makalede, şekerin yüze yakın ziyanı sayılarak, (Şeker, sigara kadar tehlikeli olup, uyuşturucu sınıfına sokulması gerekir) deniyor. Bu kadar fazlaca ziyanı olan şekeri yiyecek de haram olmaz mı?
CEVAP
Şeker de, öteki zararı olan gıdalar şeklinde, her insana aynı seviyede etki etmez. Şeker hastasına ziyanı ile öteki insanlara olan ziyanı aynı olmaz. Her şeyin bir çok zararı olan olduğu şeklinde, şekerin de bir çok zararı olan olabilir. Zarar vermeyen oranda şeker yiyecek haram olmaz. Sigara da böyledir. Zarar verirse haram olur.

Sual: Hasta olan bir kimsenin, alkol şeklinde haram olan bir maddeyi, ilaç olarak kullanmasında dinen bir sakınca var mıdır?
Yanıt: Mevzu ile ilgili olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
“Kullanılması haram olan bir şeyi, temiz olsun, kirli olsun, ilaç olarak kullanmak haramdır. Fakat, hastalığa iyi geleceği bilinirse ve ondan başka da ilaç yoksa, kullanılmasına izin verilmiştir.”